Fed faiz artış sürecine yaklaşıyoruz. Bu yıl faiz artışı başlayacak beklentisi ve açıklamaları artıyor.
Bir kaç senedir dışarıdan pozitif bir bakışla karşılanan barış sürecinde ciddi bir sıkıntı yaşanıyor. PKK ciddi bir eylem sürecine girdi. Yol kesme, araç yakma eylemlerine cinayetler de eklendi. Bu terör faaliyetleri çok daha artabilir. PKK eylemlerini artırdıkça, Türkiye'nin tepkisinin boyutu da çok artacaktır. Türkiye Suriye sınırında bir PKK yapılanmasına müsade etmez. PKK ve PYD son dönem bu yönde adım attıkça Türkiye'nin buna haklı tepkisi görülmeye başlamıştır. Maalesef önümüzdeki süreçte PKK eylemlerinde ciddi ve infial yaratacak artışlar görebiliriz.
Kurlarda ciddi artışlar yaşanıyor. Kur artışı kontrol altına alınamazsa, bankacılık sektörü başta olmak üzere, bir çok şirketimiz bundan olumsuz etkilenecektir. Aynı zamanda artan kurun enflasyon yaratma riski de unutulmamalıdır.
Çin başta dünya borsalarında ciddi kar realizasyonları yaşanıyor. Bundan BIST'in de etkilenmesi çok doğaldır.
Yatırımlarda düşüş yaşanıyor. Hükümet hala kurulmadığı için, önünü göremeyen yatırımcıların bu tutumu gayet normaldir.
Sınırlarımızda ve topraklarımızda artan ISİD ve PKK riski nedeniyle turizm gelirlerimizde düşüşler görülüyor. Turist sayısında ciddi düşüşler var.
7 Haziran'da seçim yapıldı ama hala hükümet kurulamadı. Görüşmeler var ama koalisyon kurmaya yönelik mi, yoksa sadece erken seçime hazırlanmak için oyalama taktiği mi net değil.
Yukarıda artan riskler olarak ilk aklıma gelenlere eminim sizler de bir kaç ilave yapabilirsiniz. İşte bu ortamda doğal olarak piyasalar negatif etkileniyorlar. Tüm bu belirsizlikler nedeniyle en kısa zamanda ciddi bir eylem planının devreye girmesi gerekir. Bunun için de hükümet şarttır diyorum. Eğer en kısa zamanda hükümet kurulamazsa, artan risklerden etkilenmemiz sürecek ve hatta bu etki daha da derinleşecektir. BIST için 16 Temmuz'da yazdığım ''Sizi Sevenlerin Olduğunu Unutmayınız!'' başlıklı yazımda, erken seçim halinde ilk anda 77.000'li seviyelere inebileceğimizi yazmıştım. Maalesef sınırlarımızdaki ISİD ve içerideki PKK eylemlerine bir de erken seçime hazırlıklar yapıldığı yönünde açıklamalar eklenince, dikkat çektiğim bu seviyeye erken seçim açıklaması yapılmadan inmiş olduk.
Aynı yazımda ve daha sonraki yazılarımda ilk anda gelebiliriz diye uyardığım 77.000 desteği çok önemli. Biraz daha altında yani 76.500 civarları diyelim, eğer bu seviyelerin altına inecek olursak, daha sonraki düşüşte görebileceğimiz seviyenin 73.000 - 72.600'ler civarına kadar olabileceğini bir kez daha hatırlatmak istiyorum. İşte bu riskin yaşanmaması için, bir an önce hükümet koalisyonu sağlanmalıdır. Azınlık hükümeti seçime gitmek için kurulur. Bu nedenle azınlık hükümeti çözüm yaratmaz. Ak Parti - MHP hükümeti kısmi pozitif hava yaratır ama hemen arkasından yine de seçim gelmesi beklenir diye uzun soluklu pozitif bir yansıma olmaz görüşündeyim. Piyasalar için çok daha pozitif etki yaratacak koalisyon, büyük koalisyon olacaktır. Yani Ak Parti-CHP koalisyon hükümeti piyasalar açısından çok daha olumlu tesir yaratacaktır diye düşünüyorum.
Hükümetsiz, geçici hükümetle geçen süre uzadıkça risklerimiz artıyor. Erken seçim yapılacaksa da gecikmeden açıklanmalıdır. Yoksa erken seçime gidilecekse ama öncesinde bu şekilde boşa geçen formalite koalisyon görüşmeleriyle zamanımızı harcarsak, bir süre sonra negatif etkileri kontrol edemeyebiliriz. Misal barış sürecinin tıkanmasında yaşanacak eylemlerin artması nedeniyle yabancı yatırımcılar Türkiye'den bir süreliğine uzaklaşmaya başlayabilirler.
Olumlu Gelişmeler de Var!
Öncelikle brent petrol fiyatının düşmesi, yukarıdaki risklerin bize etkilerini hafifletiyor diyebilirim. Biz bir petrol tüketicisi ülke olduğumuz için, brent petrol fiyatları düştükçe cari açık ve enerjinin enflasyona etkileri konusunda soluklanma fırsatı buluyoruz. Ama maalesef artan kurlar düşen petrolün faydasını yeterince hissetmemize mani oluyor.Fakat ne olursa olsun, petrol düşüyorsa Türkiye'nin önemli bir finansal krize girmesini kimse beklemesin.
ABD ile Uzlaşma Çok Önemli!
İncirlik ve diğer bir çok üssün kullanılması konusundaki uzlaşma çok önemlidir. En basiti, PKK'ya karşı başlatılan müdahalelerimizde Avrupa'dan olumsuz tepkiler gelirken, ABD ve onun himayesindeki Kuzey Irak bölgesi lideri Barzani'den Türkiye lehinde açıklamalar görüyoruz. ABD ile ortak bir müdahale planı konusunda uzlaşma varken, rating notlarımızda bir risk yaşanmasını beklemem!
Ama ne olursa olsun, Türkiye en kısa zamanda yeni hükümetini kurmalı, yok kurmayacaksa da, en kısa zamanda seçim kararını almalıdır. Bu şekilde zaman geçirmek önemli bir kayıptır.
Peki Yatırımcı Ne Yapmalıdır?
Öncelikle maliyetli hisse taşıyan yatırımcılar panik yapmamalıdır. Tüm bu riskleri bilerek alımlar yapıldıysa ve ciddi bir oranda da nakit taşıyarak bu süreç izleniyorsa ki, öngörülerimiz bu yöndeydi, hisseler düşerse geriye çekilip fiyatların yeniden karlı seviyelere çıkması beklenmelidir. Panik yapıp satışlar yapılır ama hemen üstüne koalisyon açıklaması gelirse, tüm zararlar baki kalır. Seçim kararı bile alınsa, bir süre sonra yeniden bir çok hissenin yükselişe geçmesini bekliyorum. Kısacası zararda olunan hisselerde, erken seçim kararı çıkacak olursa, daha düşük fiyatlarla kenarda duran nakitlerle alım fırsatlarını kollamak doğru bir strateji olacaktır. Yok eğer büyük koalisyon açıklaması yapılır yani AK Parti-CHP hükümeti kurulacak olursa, o zaman mevcut açık öngörülerdeki düşmüş hisseler alınarak full hisseye geçilebilir.
Kısacası elinizdeki hisselerin şirketleri sağlam ise fiyatlar dış etkilerle düşse de, sonra yeniden olması gereken seviyelere gelir. Sadece arada sabretmeyi bilmek gerekir.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_