Öyle görünüyor ki, bu yaz başka türlü geçmeyecek! Böyle kötü bir piyasayı tüm borsa tecrübem süresince yaşamamıştım. 1990 Körfez savaşı, 1994 Çiller krizi, 1998 Rusya moratoryum, 1999 deprem, 2001 70 Milyar Dolar'lık bankacılık batışı, 2003 HSBC binası önünde ve Sinagog önünde patlayan terör bombaları, 2008 ABD mortgage krizi süreci, 2013 Gezi süreci ve 2016'daki hain darbe girişimi dahil hiç bu kadar kötü bir piyasayı yaşamamıştık. 

Diğerleri bir şekilde yaşanıp bitiyordu. Borsa taban taban düşer, inanılmaz kayıplar yaşanır ama sonra tüm bu kayıplar telafi edilirdi. Darbe girişimi hariç, diğerlerinin hiç birisinde Türkiye'de demokrasi, bağımsız yargı, güçler ayrılığı korkuları yoktu. Şikayetler her zaman vardı ama bu boyutta bir sorun yaşanmazdı. Diğer ülkelerle ilişkilerimiz şuankinden çok daha güçlü olduğu için, Türkiye yabancı yatırımcı için fırsat yarattı diye görülür ve yabancı alımları piyasaları bir destekten yine yukarı çevirirdi. Tüm saydığım krizlerin hepsinden sonra da rekorlarla kayıplar fazlası ile geri alınmıştı.

Lakin şimdi bambaşka şeyleri konuşuyoruz. Öncelikle parlamenter sistemi bırakıp, cumhurbaşkanlığı rejimine geçtik. Yıllardır cemaat yapılanması uyarıları dikkate alınmamıştı. Sonunda başımıza gelenleri gördük. Şimdi ise FETÖ denen hain bir örgüt hedefimizde. Ama halen devlet içinde yapılanmasını sürdüren birçok farklı cemaat yapılanması olduğu yönünde yazıları, şikayetleri görüyoruz. Eğitim sistemi yeniden değiştirildi. Hiç bir yerde doğru dürüst liyakat aranmıyor. Lisan bilmeyen kişiler dış temsilciliklerimize atanabiliyor. İlahiyat hocaları yüksek teknoloji üniversitelerinde rektör oluyor. 

AB ve ABD ile ilişkilerimiz çok gergin. Hele ki ABD, koptu kopuyor sanki. NATO'dan çıkmamızla sonuçlanacak bir ABD yaptırım sürecini bile konuşabiliyoruz. Ama hemen söyleyeyim, Batı bizi yıllardır her alanda kullanmış ama maalesef hiçbir zaman kendisinden görmemiştir. Doğu bloku ülkeleri bile AB'ye alınırken, Türkiye halen dışarıdadır. ABD ve Batılı sözde dostlarımız ülkemizi etkileyecek bölgesel yeni siyasi yapılar kurmanın hayellerinden bir türlü vazgeçmediler. Ama bizde tüm bunları boşa çıkartacak güçlü ekonomik ve siyasi bir yapıyı bir türlü kuramadık. Halen 40 yıldır şikayet ettiğimiz dertlerle uğraşıyoruz.

İşte tüm bu belirsizlikler içinde ABD ile yaşanan S-400 gerilimi ciddi bir risk olarak tüm piyasayı etkiliyor. Çünkü olası bir yaptırım kararı halinde, sonraki süreç Türkiye'yi blok değişimine bile itebilecek riskler yaratabilir. Bu konuda da hemen görüşümü söyleyeyim, Türkiye zaten yıllardır Rusya-Çin blokuna yanaşmalıydı. Demokrasi ve ekonomi güçlendirilmeli ama güvenliği için karşı blok içinde olmalıydı. Neden böyle diyorum? Sen yıllardır sınır bekçisi olarak batı ile Rusya arasında set ol. Batının dünyadaki tüm askeri müdahale alanlarına askerini yollayarak katıl. Sonra hala seni parçalamayı hedefleyen planlara maruz kal. Hiç olmazsa bu iki yüzlülüğü çekmemiş olurduk. 

Ama kimse yanlış anlamasın, batının insan hakları, demokrasisi, bağımsız yargısı, güçlü ekonomisi olmalı lakin karşı blok ile ilişkileri güçlendirmeliydik. Belki de bunları bu denli yaşamazdık. Şimdi ise rejim dahil her korkuyu yaşıyoruz. Çok sayıda gencimiz yurt dışına gitti. Ne büyük bir beyin kaybı yaşadık düşünebiliyor musunuz. Aynı şekilde, Gezi sürecinden sonra çok ciddi bir finans göçü de yaşadık. Ülke insanımız Çinlilerden sonra dış dünyanın en çok konut alan yatırımcısı oldu.

İşte tüm bu belirsizlikler içinde yaza giriyoruz. Haziran sonunda İstanbul seçimi var. Nasıl sonuçlanacak meçhul. Diyelim yine İmamoğlu kazandı. Acaba Ankara dahil, ne kadar rahat olarak görevlerini yapabilecekler.  Eskiden böyle durumlarda cumhurbaşkanı taraflar arasında devlet adına denge sağlayıcı olurdu. Şimdiki görüntüde ise, sayın cumhurbaşkanı bir partinin temsilcisi olarak belediye seçimlerinde taraf olarak mitinglere katılıp, seçim propagandası yapıyor. 

Dediğim gibi, geçmişte de çok kriz nedeni gördük ve kriz yaşadık. Ama hiç birinde demokrasi, yargı ve yasama bu denli tartışılmıyordu. Umarım bu krizi de en kısa zamanda atlatırız. Ama görünen o ki, bu yaz daha çok kitap okumaya zaman bulacağız!

Hepinize bol kazançlar.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_