Banka Uyarıları Başladı!
Üye ülkelerin merkez bankalarının rezerv politikaları konusunda uyumlu olmalarını sağlamak, merkez bankaları arasında transferlere aracılık yapmak amacı ile 1930 yılında İsviçre'nin Basel şehrinde kurulmuş olan BIS(Bank of international Settlements) yayınladığı raporda kredi-GSYİH oranlarını öne çıkartarak Çin, Brezilya ve Türkiye'de bankacılık krizi yaşanabileceği uyarısında bulundu. Kredi - GSYİH oranının % 10 aştığı ülkelerde tedbir alınmazsa üç yıl içinde ciddi bir bankacılık krizi olabileceğini ifade etti. Sırası ile ilgili oranın Çin'de % 25.4, Brezilya'da % 16.6 ve Türkiye'de % 15.7 olduğunu yazdı.
CİTİ Banka Hedef Fiyatları Düşürdü!
Ayrıca Citibank borsada işlem gören bankalarımız için mevcut hedef fiyatlarını aşağı yönlü revize ederek sat tavsiyelerinde bulundu.
Ykbnk için tavsiyesini notr'den sat'a, hedefini de 4,45 TL'den 3,0 TL'ye indirdi.
Vkbnk için 4,85'den 3,65'e indirdi. Tavsiye notr.
Isctr için fiyat hedefini 5,70'den 4,00'e indirdi. Tavsiye sat.
Halkb için tavsiyesini notr'den sat'a, fiyat hedefini de 15,65'den 9,00'a indirdi.
Garan için de tavsiye notr'den sat'a inerek fiyat hedefi 9,75'den 6,40'a indirildi.
Eylül başında Barclays ve Morgan Stanley benzer revizeleri bankalar için yapmıştı. Morgan 1 Eylül tarihli revizesinde garan fiyat hedefini 10,00 TL'den 8,00 TL'ye indirip piyasa üstü getiri tavsiyesinde bulunmuştu. Aynı şekilde Barclays de 4 Eylül tarihinde garan hedefini 10,53 TL'den 8,92 TL'ye revize etmişti. Sizce hangisini dikkate almamız lazım?
Her neyse, dün bankalar için gelen uyarılardan etkilenen BIST'de banka hisselerine gelen satışlar BIST'i baskı altına aldı. Ancak hemen belirtmek isterim ki, CİTİ bankaların hedef fiyatlarını düşürürken, diğer bazı sanayi şirketlerinin hedef fiyatlarında ise yükseltmeler yaptığını görüyoruz. Yani BIST'in genelinde sektörlere göre farklı revizeler yaptı.
Benim yabancı kurumların raporları hakkındaki fikirlerimi biliyorsunuz! BIST 93.000'li seviyelerdeyken mevcut banka hedef fiyatlarını neredeyse tüm benzer kurumlar çok yüksek beklentilerle yayınlamışlardı. Daha sonra bu yüksek fiyat hedeflerini fiyatlar düştükten sonra ama mevcut fiyatların yine çok üzerlerine denk gelen rakamlara revize etmişlerdi. Bu sefer ise BIST ciddi bir düşüş yaşamışken ve Dolar bazında 25.000 Dolar altına düştükçe orta-uzun vadeli alımların yapılmasının doğru olacağını söylediğim bu ortamda mevcut fiyatlarının da altına revize ettiklerini görüyoruz. Kısacası yabancıların en baştaki yüksek fiyat hedeflerine göre yatırım yapmış olanlar, neredeyse yarı yarıya inmiş olan fiyatlardayken, şimdi de mevcut fiyatların altı hedeflere yöneltiliyorlar. Ben bu önerilerin çok sağlıklı olduğunu düşünmüyorum!
Yabancıların raporlarına en azından zamanlamaları nedeniyle güvenmediğimi söylesem de, benim de çok önceden beri sizleri bankalar konusunda uyardığımı biliyorsunuz. Siyasi riskler, terör ve FED riski nedeniyle kur ve faizlerin artması bankaların karlarının erimesine neden olur diye çok önceden uyarılarımı yaptığımı ve bankalardan uzak durmak gerektiğini belirttiğimi biliyorsunuz. Mevcut bilanço ederleri ile banka hisselerinden bazıları için ucuz diyebiliriz. Ancak bu durum görecelidir. Çünkü eğer sonrasında kur artışları kontrolden çıkarsa bu durumun bankalara olumsuz yansıması kaçınılmaz olur. O zaman da, şimdi ucuz dediklerimiz pahalı kalabilir.
Ayrıca içinde bulunduğumuz terör olayları nedeniyle özellikle güney doğumuzdaki yatırımlar ve ticaret durma noktasına gelmiştir. Doğal olarak da kredilerin geri ödemelerinde ciddi sıkıntılar görülebilir. Aynı şekilde siyasi belirsizlikler nedeniyle yıl başından beri % 30 üzerinde artmış olan kurların da ekonomi üzerinde olumsuz etkileri görülmektedir ve görülecektir de.
Emlak Sektörü Yeni Risk Yaratır Mı?
Asıl sıkıntı konutta başlarsa tehlikeli olur! Yıl başından bu yana dikkat ederseniz ekonomide tıkanma işaretleri artmasına rağmen arsa ve konut fiyatlarında ciddi değer artışları yaşanıyor. Bu çok normal bir gelişme değildir. Sınırlarımızdaki ülkelerin vatandaşlarının ülkemizde gayrimenkul alımı nedeniyle bu sektörün canlı olması anlaşılabilir bir durumdur. Ancak, ekonomik durgunluğa girerken tüm ülke genelinde arsa-konut fiyatlarının bu şekilde artması normal değildir. Yatırımcılar artan kur ve enflasyona bakarak kendilerini korumak için, nasılsa aldıktan sonra muhakkak artıyor diyerek emlak alımına yöneliyorlar. Ancak aynı zamanında altın fiyatlarında yaşandığı gibi bir riskin emlakta da artmaya başladığını herkesin bilmesi lazım. Eğer siyasi süreçteki belirsizlik en kısa zamanda dağılmazsa, seçimlerden sonra hükümet kurulamazsa ya da ekonomiye hakim olan yeni ekonomi kadroları, FED'in faiz artışının yaklaştığı bu günlerde TCMB'nın faizleri indirmesi baskısını arttırırlarsa, TCMB'nı görmezden gelip, bazı kamu bankaları kanalıyla faizleri düşürerek kredileri açmaya kalkarlarsa, ratinçilerden not indirimi riskleri ile karşılaşabiliriz.
Siyasi bir gelişme, ya da ekonomik bir nedenden dolayı notumuz düşürülecek olursa, bu durum yeni bir faiz ve kur artışı baskısı yaratır. Böyle bir gelişme halinde ekonomi hızlı bir şekilde daralmaya girebilir. ''Nasılsa fiyatı aldıktan sonra hep artıyor, alır 5-6 ay-bir yıl taksitlerini öder, sonra aldığım fiyatlardan daha yüksek bir fiyata satar, banka kredimi öder ve kar yaparım'' beklentisi ile alınan emlak fiyatlarında yükseliş durur ve düşme yaşanırsa, bu takdirde konut kredilerinin geri dönüşlerinde büyük sorunlar başlar. Böyle bir krize girdiğimiz anda, bu emlak fiyatlarında ciddi bir düşüşe neden olabilir. Hızlı bir fiyat düşüşü sonrası bankaların elinde patlayan konut stoklarını eritmek için piyasaya düşürdükleri fiyatlarla satıcı olarak girmeleri sorunu daha da büyütür.
Dikkat çektiğim bu risk önemli ve ciddi bir risktir. Tüm ekonomiyi ve finans sektörünü ciddi sarsar. İşte bu nedenle en kısa sürede siyasi belirsizlik ortadan kalmalıdır. Umarım seçim sonuçları bu belirsizliği bitirir. Ayrıca TCMB'na müdahalelerden vaz geçilmesi, MB'nın özerkliğinin ön plana çıkması ve MB'nın alması gereken kararları alıp uygulaması çok önemlidir. Maalesef bu konuda da sıkıntılar devam ediyor.
Ben seçimlerden tek başına iktidar çıkmasını bekliyorum. Tek başına iktidar sonucu çıkmayıp koalisyon görüntüsünün tekrarı çıksa da, bu sefer partilerin muhakkak koalisyon hükümeti kuracaklarını düşünüyorum. İçinde bulunduğumuz ortamda, siyasilerin yeni seçim sonrasında da koalisyon tablosu çıkarsa, ben hükümet kurmam diyecek lüksleri olmayacağını düşünüyorum. Bu nedenle de yukarıda dikkat çektiğim riskleri yine teğet geçebiliriz. Yok eğer seçimlerden sonra düşündüğümün tersine daha büyük bir siyasi kaosa girecek olursak, o zaman maalesef BIST için 69.000 altında düşerse inebilir diye düşündüğüm alt endeksleri görmek durumunda kalırız.
Arkadaşlar,
Geçen hafta sizlerle bir tablo paylaştım. O tabloyu ve tablonun altındaki açıklamalarımı iyi okuyunuz. Yaşanan gelişmeler her beklentiyi geçici de olsa olumsuz etkileyebilir. Bir süreliğine gerçekleşmesini erteleyebilir. Bunları sakın unutmayınız. Bu nedenle yatırım yaptığınız hisselerdeki fiyat gelişmelerini de bu kapmsamda değerlendiriniz. Zaten bu riskler nedeniyle orta ve uzun vadeli yatırımcı olmak durumunda olduğunuza dikkat çekiyorum. Siyasetçiler ve ekonomi bürokratlarının doğru adımları ekonomimizi ve dolayısı ile BIST'i hızlı bir şekilde toparlayıp, risklerden kurtulmamızı sağlar. Ama aynı kişilerin ısrar ettikleri yanlışlarını sürdürmeleri ve bunlara yeni yanlışları dahil etmeleri halinde, ara sarsıntılar kaçınılmaz olur. Ben göre göre yanlış yapılmaz diye düşünmek istiyorum.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_